Het superlatief op sporen

Geen historische luxetrein spreekt zo tot de verbeelding als de exclusieve ‘Oriënt-Express’, het icoon onder de treinen, het nec plus ultra qua treinreizen, sporen als in vervlogen tijden.

Daar de wereld ondertussen helemaal in beleving (en bucketlists) denkt én handelt, is de Venice Simplon Orient Express (VSOE) steevast een van de to-do’s. Herontdekt, want iconischer gaat het niet worden. De VSOE is geen trein, maar een begrip. Een status ook, levende postkaart, trein der treinen. “Emotie op rails”, zegt de Belgische senior train manager Bruno Janssens: “Deze trein laat niemand onbewogen.”
 

Retro wordt hip
Het begon destijds echter zeer low profile. De eerste reis van deze trein werd georganiseerd door de Belgische ingenieur Georges Nagelmackers. De ‘Oriënt-Express’ vertrok op 5 juni 1883 van de Gare de l’Est in Parijs en sindsdien werd het een inspiratiebron voor een groot aantal auteurs. Agatha Christie op de eerste plaats natuurlijk, want haar Murder on the Orient Express is nog altijd een van de meest succesvolle detectiveromans uit de geschiedenis. Ook Ian Fleming zette James Bond op deze trein, in From Russia With Love. Deze godfather van luxueus treinreizen kende echter een bewogen geschiedenis. Juni 1889 was de geboorte van de signature-lijn: van Parijs naar Istanboel via Wenen, Boedapest en Boekarest. Maar in de jaren ’20 en ’30 verschenen er meerdere zusterroutes in het aanbod, met verwarrende want gelijkende namen. En toen liep het mis. Puristen zien 1977 als de dood van het origineel product, de ‘Oriënt-Express’ gerund door de Compagnie des Wagons-Lits. De trein bleef weliswaar rijden, maar onder verschillende gedaantes en met ingekrompen routes, tot finaal het doek viel in 2009. De trein die vandaag rijdt, gerund door de Belmond-groep, is de Venice Simplon Orient Express, geesteskind van de Amerikaan James Sherwood, die jaren spendeerde om de oude wagons uit de jaren ’20 en ’30 op te kopen en te renoveren. Uiteindelijk lanceerde hij in mei 1982 een Londen-naar-Venetië-route. De trein was een aan de perfectie grenzende, in de tijd bevroren replica van de voormalige Train of Kings.
 

Een kasteel op rails
De prachtige coupés hebben gepolijst houtwerk en art-decodetails. Glimmend gepoetst brons en kostbare houtsoorten met gestileerde bloemen maken de dienst uit. Goed gekleed  verschijnen is verplicht: minimum een pak met das voor de heren, een cocktailjurk voor de dames. De service –vooral Italiaanse stewards vormen het legertje obers- is verfijnd. Stewards in koningsblauwe blazers met gouden biezen bedienen je op je wenken alsof je Mrs Christie zelf bent. “Deze trein reserveer je niet om een afstand te overbruggen, maar om een speciale gelegenheid te vieren”, zegt Bruno Janssens, de man met achttien jaar ervaring op deze trein. “En voor wie eensklaps 50 jaar terug in de tijd wil reizen uiteraard.”  Met trage treinen reizen mag dan een les zijn in vooroorlogse geschiedenis, luxe, nostalgie en comfort, zonder daarbij in opzichtige extremen te vervallen, toch staat –zelfs hier– de tijd niet stil. “Wij renoveren inderdaad elk jaar enkele rijtuigen en bouwen ze om naar grotere suites, mét instapdouche en toilet”, zegt Bruno Janssens.

Wie, waarom en hoe? 
Voor de Britse Belmond-groep is het profiel van deze reizigers zeer duidelijk: “Onze gasten zijn meestal goed bereisd en hoeven zich niet te bewijzen. Ze zijn niet gefocust op hotelsterren omdat zulke treinen een klasse op zich zijn. Bovendien heerst er een vrienden-onder-mekaar-sfeertje, aan boord zitten geen vreemden maar vrienden die je nog niet kent. Discrete exclusiviteit zeg maar, wat het allemaal net dat ietsje beter maakt.  Geen lange wachttijden noch veiligheidscontroles voor vertrek, een zeer persoonlijke service, een almaar wisselend landschap, een uitgelezen keuken, een goedgevulde bar, de rustgevende trance van de cadans. De factor slow travel, de drang naar het onthaasten. Aan boord is snelheid niet belangrijk, wel hoe je er geraakt. De reis als bestemming.”